Rozwój osobisty – Co to jest i od czego zacząć?

Rozwój osobisty – najlepsza inwestycja człowieka?

Kiedy obserwujemy media i portale społecznościowe, możemy łatwo zauważyć, że taka tematyka jak rozwój osobisty czy coaching cieszą się ogromnym zainteresowaniem. W dzisiejszym artykule odpowiem na pytania, które być może pojawiły się w głowie niejednego Czytelnika – Czym jest rozwój osobisty i od czego go zacząć? Jak wygląda świadome planowanie rozwoju osobistego? I w końcu – czy rozwój osobisty naprawdę działa?

Czym jest rozwój osobisty?

Rozwój osobisty moglibyśmy zdefiniować jako świadome podnoszenie jakości swojego życia, poprzez regularną pracę nad sobą. Cudowne jest to, że dla każdego ta praca nad sobą może oznaczać coś zupełnie innego. Dla jednego rozwój osobisty będzie kojarzył się z rozwojem kompetencji zawodowych, a więc będzie pewnego rodzaju sposobem na szybszy awans. Dla innego będzie to praca z własnymi emocjami, aby nauczyć się lepiej reagować na emocje własne i innych. Dla jeszcze innego to po prostu bezustanne coraz lepsze poznawanie siebie. I co najlepsze, każdy sposób na rozwój osobisty jest poprawny i właściwy.

To dlatego, że za jego pomocą nazywamy tylko konkretne sposoby, metody i narzędzia służące poprawie jakości swojego życia. Dla każdego z nas rozwój osobisty może mieć wiele znaczeń lub tylko jedno i każde to znaczenie będzie właściwe, jeśli tylko pomaga nam w doskonaleniu siebie.

W moim osobistym odczuciu rozwój osobisty to świadoma praca nad sobą i dojrzewanie za jej pomocą, jako człowiek. Kiedy coraz lepiej poznajemy sami siebie, zaczynamy też coraz dokładniej rozumieć, skąd biorą się nasze konkretne myśli, emocje i zachowania. Jeżeli lepiej je rozumiemy, zaczyna rodzić się w nas dojrzałość emocjonalna, która pomaga nam reagować w zdrowszy i korzystniejszy dla siebie sposób. Rozwój osobisty sprawia, że uczymy się świadomie kierować tym procesem w kierunku, którego najbardziej aktualnie potrzebujemy.

Czy warto dbać o własny rozwój osobisty?

Dzięki pogłębianiu własnej samoświadomości jesteśmy coraz bardziej uważni i lepiej rozumiemy własne potrzeby, emocje i możliwości – więcej o tym pisałem w artykule dotyczącym introspekcji. To naturalnie pozwala nam na zwiększanie odczuwanej satysfakcji z wielu ważnych obszarów naszego życia. Większa samoświadomość, to również uczenie się działania w zgodzie ze swoją intuicją.

Łatwo zauważyć, że rozwój osobisty człowieka posiada wiele zalet, ale ważne jest, aby był to rozwój świadomy i skuteczny, ponieważ tylko taka jego forma spełnia swój cel. Rozwijanie się dla samego rozwoju i pustego zaspokojenia własnej potrzeby samorealizacji mija się z celem. Wtedy dajemy sobie tylko poczucie, że się rozwijamy, kiedy w rzeczywistości nie robimy tak naprawdę nic szczególnego. Łatwo wtedy o frustrację i przekonanie, że ten cały rozwój osobisty nie działa, a jest jedynie chwilową modą, która ma za zadanie tylko nas ogłupić i zarobić na nas niemałe pieniądze.

Problem polega jednak na tym, że to przekonanie jest zupełnie nieprawdziwe.

Rozwój osobisty… nie działa?

Kiedy byłem jeszcze na początku mojej drogi rozwoju osobistego i psychologii, przeczytałem pewien komentarz na jednym z blogów dotyczącym tej tematyki, że rozwój osobisty nie działa, ponieważ skupiamy się na przygotowywaniu się do realizacji celu, zamiast na prawdziwym działaniu. Długo zastanawiałem się nad sensem tej wypowiedzi.

W pierwszym momencie wydała mi się trafiona, jednak po głębszym przemyśleniu nie zgodziłem się z nią. Uważam, że prawdziwy problem pojawia się, kiedy wpadamy w pułapkę rozwoju osobistego.

W końcu zawsze możemy znaleźć jeszcze jedną wartościową książkę do przeczytania, jeszcze jedno nagranie do obejrzenia czy jeszcze jedno ćwiczenie do wykonania, zanim faktycznie zabierzemy się za realną pracę. To właśnie ten „rozwój dla samego rozwoju”, o którym wspomniałem w poprzednim punkcie artykułu. To nic innego, jak prokrastynacja, czyli odkładanie zadań na później z powodu lęku przed sukcesem lub porażką. Przedłużanie czasu na własny rozwój daje nam złudne poczucie realizacji celu. Kiedy nasz cel nie zostanie ostatecznie osiągnięty, nasz wewnętrzny głos, chroniący nasze poczucie własnej wartości powie „chociaż spróbowałeś”. No tak, tylko problem polega na tym, że wcale nie spróbowałeś. To tylko samousprawiedliwienie, które chroni nasze kruche poczucie własnej wartości przed ewentualną porażką.

Pamiętam, że sam wpadałem w tę pułapkę na początku mojej przygody z rozwojem osobistym. Myślę, że wielu z nas jej doświadczyło. Na bazie moich osobistych doświadczeń mogę powiedzieć, że nic wartościowego nie osiągnąłem, działając w ten sposób. Czytałem książkę za książką i artykuł za artykułem – i choć moja wiedza się poszerzała, miała się ona nijak do prawdziwych, zauważalnych zmian w moim życiu.

Dlaczego tak łatwo wpadamy w pułapkę rozwoju osobistego?

Myślę, że tak łatwo jest nam wpaść w niekończący się etap przygotowywania się, ponieważ jest on po prostu bezpieczny. Podczas czytania kilku kolejnych książek o inwestowaniu, nie jesteśmy narażeni, że nasze oszczędności nagle przepadną na skutek błędu, więc wolimy przeczytać jeszcze kilka albo przygotować się w inny sposób, zanim zaczniemy faktycznie działać. Nie jesteśmy wtedy narażeni, że nie zrealizujemy wyznaczonego celu i nasze poczucie własnej wartości zostanie naruszone. Zwróćmy uwagę, że na tym etapie nie ma jeszcze ryzyka porażki, dlatego jest on tak kuszący. Postawa wiecznego przygotowywania się jest więc reakcją obronną psychiki na skutek lęku przed porażką lub sukcesem, którego również możemy nieświadomie się obawiać.

Nie chodzi również o to, aby przesadzać w drugą stronę i pominąć całkowicie rolę swojego rozwoju. Bezmyślne działanie „na żywioł”, bez wcześniej przygotowanego planu rozwoju osobistego jest równie nieskuteczne i ryzykowne. Grunt, aby odnaleźć złoty środek.

Wyobraźmy sobie podróżnika, który wyrusza w długą wyprawę przez góry bez wcześniejszego przygotowania. Jak najbardziej może mu się to udać, ale podróż będzie męcząca, ponieważ źle ocenił swoje możliwości, jest głodny i wymęczony, bo niewłaściwie przygotował plecak, a nawet może się zgubić, bo nie zapoznał się z mapą. Czy nie jest rozsądniej przeznaczyć wcześniej jedną godzinę przed wyprawą na te czynności, aby samą podróż skrócić o kolejne cztery godziny?

Wyobraźmy sobie również drwala, który próbuje ściąć drzewo, ale idzie mu to bardzo mozolnie, ponieważ jego siekiera jest nienaostrzona. Może on spróbować podjąć się tego zadania, ale zapewne zajmie mu ono wiele godzin, spędzonych na trudnej, monotonnej, męczącej pracy. Czy nie lepiej najpierw przeznaczyć 30 minut na naostrzenie siekiery, aby kilkukrotnie skrócić czas swojej pracy?

To jest właśnie zdrowy rozwój osobisty.

Chodzi o to, aby przeznaczyć na własny rozwój tyle czasu, ile potrzebujemy do realizacji swoich celów, a potem po prostu działać. Uświadomienie sobie tego to pierwszy krok w kierunku zmiany działania.

Możemy więc zauważyć, że rozwój osobisty powinien być przede wszystkim narzędziem do podnoszenia jakości swojego życia, a nie celem samym w sobie, który daje nam tylko poczucie samorozwoju i realizacji celów, a w rzeczywistości, staje się tylko plastrem na odczuwany lęk.

Rozwój osobisty i zawodowy

Rozwój osobisty i zawodowy może w znaczącym stopniu przyczynić się do osiągania sukcesów zawodowych. Osoba, która potrafi skutecznie planować i realizować cele, motywować się do działania czy efektywnie planować swój czas ma większe szanse na osiągnięcie sukcesu zawodowego niż osoba, która tego nie robi.

Jeżeli myślimy o efektywnym rozwoju osobistym i zawodowym, inwestycja w pracę nad sobą powinna stać się dla nas koniecznością. Osoby, które osiągają największe sukcesy zawodowe to osoby, które są po prostu efektywne. Efektywność to mądre dysponowanie swoją energią i przeznaczanie czasu na rozwój najważniejszych kompetencji. Rozwojem osobistym może być w tym wypadku nauka narzędzi służących efektywnej pracy, ale również nauka odpoczynku, aby zregenerować się i nie wypalić zawczasu. Rozwojem osobistym może być nauka języków, podnoszenie skuteczności i wyników indywidualnych, uczenie się nowych umiejętności – wszystko to, co pozwala nam na rozwój zawodowy.

To osoby, które najszybciej się rozwijają, zwykle wyróżniają się na tle innych pracowników i są doceniane przez szefa. To świadoma praca nad sobą pozwala nam w tym wypadku stawać się coraz lepszą wersją siebie, co z czasem pozwala nam wyjść przed konkurencję i realizować zawodowe cele.

Od czego zacząć własny rozwój osobisty?

1. Określenie celu metodą SMART

Jak skutecznie zacząć rozwój osobisty? W pierwszej kolejności warto zdefiniować, w jaki sposób chcesz się rozwinąć. Wiesz już, że rozwój osobisty to temat bardzo rozległy i dla każdego oznacza coś zupełnie innego. Zastanów się w pierwszej kolejności, co chcesz osiągnąć i w jaki sposób chcesz stać się lepszy. Pomyśl, w jakich obszarach chcesz rozpocząć rozwój, czy w obszarze zawodowym, czy raczej osobistym. Następnie wyznacz konkretne cele. Być może znajdziesz inspirację dla siebie na moim blogu, więc polecam Ci rozejrzeć się w spisie treści.

Pomóc Ci w wyznaczeniu celów może metoda SMART, która polega na uwzględnieniu kilku kryteriów wyznaczonego celu. Jak wygląda ona w praktyce?

Załóżmy, że chcesz podszkolić się w języku obcym. To bardzo ogólny cel, który niewiele Ci mówi. SMART pomoże Ci tak go ująć, aby był dla Ciebie bardziej klarowny i motywujący.

• S, jak sprecyzowany – cel powinien być konkretny, czyli powinniśmy wiedzieć, czego dotyczy. „Podnieść kwalifikacje zawodowe” jest zbyt ogólne, ale ”podszkolić się w języku obcym” jest już bardziej precyzyjne.
• M, jak mierzalny – skąd będziesz wiedzieć, że udało Ci się osiągnąć ten cel? W przypadku naszego przykładu może to być nauczenie się konkretnej liczby słówek albo napisanie i zdanie egzaminu certyfikującego na konkretnym poziomie.
• A, jak ambitny – ambitne cele bardziej motywują, dlatego nie powinien on być zbyt prosty. Nauczenie się jednego słówka dziennie jest proste, ale czy ambitne? Możesz spróbować 15 albo 30 minut nauki dziennie, co jest już bardziej ambitnym celem.
• R, jak realistyczny – cel powinien być ambitny, ale realistyczny. Jeśli wiesz, że wracasz codziennie z pracy zmęczony i trudno będzie Ci się zabrać za godzinną naukę, zacznij od 15 minut. To o wiele mniej, zgadza się, ale jest to cel o wiele bardziej realistyczny i z czasem możesz ten czas regularnie zwiększać.
• T, jak terminowy – wyznaczenie konkretnego terminu wykonania celu również jest motywujące i warto to zrobić. Jeżeli naszym celem jest zdanie konkretnego egzaminu certyfikującego, możemy dać sobie na to konkretną ilość czasu, na przykład pół roku.

Jak może wyglądać cel „podszkolić się w języku obcym”, zgodnie z metodą SMART?

1. „Codziennie uczę się przez 15 minut języka angielskiego”.
2. „Do [data] zdaję międzynarodowy egzamin na poziomie B2 z języka angielskiego”.
3. „Do [data] nauczę się 500 nowych słówek w języku angielskim”.

Oczywiście, są to tylko przykłady i zachęcam Cię do wyznaczania własnych celów.

2. Pomoc mentora w rozwoju osobistym

Jeżeli chcesz nabyć konkretną, nową umiejętność, warto zastanowić się, jakie szkolenia możesz odbyć. Poszukaj wartościowych książek i kanałów na YouTube. Poczytaj blogi. Poznawaj ludzi, od których możesz się uczyć. Świat stoi przed Tobą otworem i jeżeli tylko na to pozwolisz, może stać się ogromnym, wręcz nieskończonym źródłem, z którego będziesz czerpać niezbędną wiedzę i umiejętności do własnego rozwoju w kierunku, który sobie wyznaczysz.

W szczególności polecam Ci znaleźć kogoś, kto stanie się Twoim mentorem. Ta osoba nie musi nawet wiedzieć, że nim jest. Może to być ktoś, to Cię inspiruje – jakiś autor bloga albo kanału na YouTube, może jakiś coach, psycholog, sportowiec albo naukowiec. Ważne, aby była to osoba, która naprawdę pomaga Ci stawiać kroki we własnym rozwoju oraz ważne, aby była to osoba wiarygodna. Więcej na ten temat znajdziesz w moim innym artykule na temat mentoringu i innych form pomocy rozwojowych, z których możesz korzystać.

3. Planowanie rozwoju osobistego

Następnie warto zaplanować kolejność realizacji celów oraz ogólny plan działania, którym będziesz się kierować. Nie skupiaj się na szczegółach tego planu, a na ogólnym zarysie, ponieważ Twój plan i tak prawdopodobnie będzie ulegał zmianom.

Jak powinno wyglądać planowanie rozwoju osobistego? Najlepiej od ogółu do szczegółu. Jeżeli Twoim celem jest na przykład podnieść umiejętność komunikacji w języku angielskim do poziomu B2 (jest to poziom średniozaawansowany), to najpierw warto zastanowić się, jak będziesz się uczyć.

Czy będziesz korzystać z pomocy lektora, czy może uczyć się samemu? Będziesz korzystać z Internetu, czy zakupisz podręczniki? Następnie, kiedy wiesz już, jak będziesz się uczyć, warto zaplanować kiedy i jak długo będziesz to robić. Czy będzie to codzienna nauka przez 15 minut, czy może dwa razy w tygodniu po 1,5 godziny?

Zauważ, że przechodząc w ten sposób do coraz drobniejszych szczegółów, powstaje Twój unikalny, własny plan rozwoju osobistego, dopasowany na wymiar do Twoich potrzeb i możliwości.

4. Monitorowanie postępów

Monitorowanie postępów motywuje do utrzymywania własnego rozwoju osobistego, dlatego warto to robić. Poza tym monitorowanie postępów, oprócz utrzymania motywacji, pozwala nam śledzić efekty naszej pracy, dzięki czemu mamy pewność, że podążamy w kierunku, który nas satysfakcjonuje.

Jak skutecznie monitorować postępy? Warto stworzyć w tym celu kalendarz własnej roboty albo utworzyć plik na komputerze, w którym będziesz notować jak często i ile czasu poświęcasz na rozwój w danym obszarze. Ważne, aby śledzić postępy fizycznie, a nie tylko pamiętać o nich, ponieważ wizualne przedstawienie efektów pozwala nam lepiej je dostrzec i docenić. Widząc efekty swojej pracy, będziemy mieć też większą motywację do utrzymywania postanowień i pokonywania pokus, które będą pojawiać się po drodze.

Podsumowanie wpisu o rozwoju osobistym

Jak widzisz, rozwój osobisty może mieć wiele twarzy i jest pojęciem, któremu możemy nadać różnorakie znaczenie. Rozwijać się nie tylko warto, ale i trzeba, ponieważ jest to nieodłączna część naszego życia. Nasze ciało, psychika, osobowość, zainteresowania… wszystko ulega zmianie, dlatego warto poświęcać swój czas i energię, aby rozwój ten przebiegał w kierunku, którego pragniemy i który nas satysfakcjonuje.

Zapraszam Cię również do sprawdzenia innych artykułów na blogu, w których dowiesz się na przykład jak podnosić swoją efektywność, jak rozbudzić i utrzymać motywację albo jak osiągać cele, które sobie wyznaczysz.

Na koniec, napisz mi w komentarzu poniżej, w jaki sposób Ty dbasz o swój rozwój osobisty albo od czego planujesz zacząć? Bądźmy dla siebie wzajemną motywacją, która wspierać będzie nas we własnym rozwoju osobistym – bo rozwijać się zdecydowanie warto.